Diagnoza logopedyczna - z czym to się je?

 

Na pierwszym spotkaniu logopeda ma za zadanie zebrać całość wiedzy na temat dziecka/dorosłego i jego rozwoju. Czym logopeda kieruje się przeprowadzając diagnozę? Kieruje się dwiema ważnymi procedurami: deskrypcja oraz interpretacja badań. Brzmi poważnie, ale nie należy się tego bać. Jest to nic innego jak obserwacja i badanie pacjenta, wywiad np. z rodzicami oraz zapoznanie się ze specjalistycznymi badaniami lekarskimi, jeśli takie były wykonywane. Jeśli nie było ich, a są potrzebne, logopeda w takiej sytuacji kieruje pacjenta na dalszą, poszerzoną diagnostykę do konkretnych specjalistów. Pierwsze spotkanie w zależności od zgłaszanych problemów może trwać nawet do 90 minut. Warto zatem wiedzieć, czego można się spodziewać na takim spotkaniu, zwłaszcza w przypadku jeśli jest to pierwsza wizyta dziecka i rodzica/ dorosłego pacjenta.

Poniżej opis obydwu procedur.

SPOSÓB ZBIERANIA MATERIAŁU:

1) DESKRYPCJA -Najważniejszy komponent logopedycznego diagnozowania. Polega na rejestracji i opisie stanów oraz zachowań badanej osoby. Deskrypcja w postępowaniu logopedycznym pozwala realizować dwa cele: 

a) dostarcza niezbędnych przesłanek do końcowej diagnozy, jaką jest orzeczenie o typie zaburzenia; b) ujawnia układy sprawności językowych i ich zakłócenia w przebiegach interakcyjnych, co pozwala zaprogramować terapię, a następnie ją prowadzić.

1a) OBSERWACJA - prowadzona pod kątem zachowań ważnych dla kształtowania się mowy i ustalenia programu terapii. Czynności poddane obserwacji to:

- zachowanie się dziecka

- sposoby inicjowania kontaktu przez dziecko

- metody komunikowania się dziecka z otoczeniem (werbalne, niewerbalne)

- zdolność koncentracji uwagi

- rozwój emocjonalny (reakcje emocjonalne)

- komunikacja niewerbalna

INTERPRETACJA BADAŃ:

2) INTERPRETACJA - polega na włączeniu zarejestrowanych stanów i zachowań w perspektywę wiedzy objaśniającej ich istotę. Logopeda wyposażony w dyskryptywną wiedzę ma za zadanie orzec o typie zaburzenia na podstawie badań specjalistycznych (lekarskich, psychologicznych, pedagogicznych, audiologicznych itd.) oraz na podstawie informacji opiekunów (wywiad rodzinny).

2a) WYWIAD - dostarcza prawdopodobnej wiedzy na temat rodzinnych predyspozycji genetycznych, okresu życia jednostki, biologicznych uszkodzeń. W oparciu o wywiad logopeda ustala:

- dane szczegółowe o psychofizycznym rozwoju dziecka z okresu prenatalnego (przebieg ciąży), a także o przebiegu porodu i stanie noworodka

- dane na temat uwarunkowań genetycznych i środowiskowych

- dynamikę rozwoju mowy

- ogólny stan zdrowia

Obydwie procedury - deskrypcja i interpretacja - prowadzą do DIAGNOZY WSTĘPNEJ, pozwalającej orzekać o stanach umysłu badanej osoby, o ewentualnych uszkodzeniach mózgu i układów wykonawczych związanych z mową i życiem społecznym. 

Pamiętajcie, że logopeda zobowiązany jest do przestrzegania tajemnicy zawodowej, dlatego żadna z informacji dotyczącej pacjenta nie może być rozpowszechniana osobom nieupoważnionym. Nie obawiajcie się zatem przekazywania informacji prywatnych czy też wrażliwych. Odpowiadajcie na wszelkie pytania zgodnie z prawdą, gdyż tylko taka postawa doprowadzić może do prawidłowej diagnozy.

Powodzenia!

Bibliografia:

Grabias S., O ostrości  refleksji naukowej. Przedmiot logopedii i procedury logopedycznego postępowania [w:] Logopedia. Wybrane aspekty historii, teorii i praktyki, red. Milewski S., Kaczorowska-Bray K., Gdańsk 2012

Grabias S., Postępowanie logopedyczne. Diagnoza, programowanie terapii, terapia [w:] Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, Polskie Towarzystwo Logopedyczne, Lublin 2008, t. 37